Wyrażenia zaimkowe kształtowaniu dyskursu potoczne

UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON, WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.

AutorMaria CichońskaTytułWyrażenia zaimkowe w kształtowaniu dyskursu potocznegoRok wydaniaWydawnictwoilustracje zdjęcia rysunkiStronOkładka, oprawaStan i inne informacje2000UŚ-121miękkaNOWAOpis

Za podstawę materiałową przyj eto przede wszystkim materiały nagrane w Sarajewie przed rokiem 1991 wśród miesz­kańców narodowości muzułmańskiej, chorwackiej i serbskiej, także zasłyszane i zarejestrowane przez autorkę podczas jej kilkuletniego pobytu w Sarajewie. Materiał został poszerzony w latach 1995 i 1996 o nagrania w środowisku chor­wackim posługującym się językiem literackim, bez dialektalnych wpływów cza-kawskich czy kajkawskich.

Cały materiał został pozyskany techniką o vivo, tj. nagrany na taśmę bez wie­dzy osób rozmawiających, materiał cytowany zaś to ten, na którego publikację wyraziły zgodę osoby zainteresowane. Rozmówcami były osoby ze średnim lub wyższym wykształceniem, różnych narodowości, urodzone i mieszkające na tere­nie Sarajewa. Na materiał będący przedmiotem analizy składają się ustne gatunki mowy, takie jak: rozmowy i dyskusje na aktualne tematy dotyczące współrozmów-ców, ich wspomnienia, wywiady, instrukcje użycia nowych urządzeń, rozmowy prowadzone w zakładzie krawieckim podczas przymiarek, prośby skierowane do bliższych lub dalszych osób, podziękowania, fragmenty dyskusji z posiedzeń i ze­brań, tzn. te ich części, które maj ą charakter spontanicznych wystąpień; pomocni­czo posłużono się także rodzajem sprawozdania sportowego z meczu piłki nożnej oraz sprawozdania z filmu obejrzanego przez osobę ankietowaną. W tym ostatnim przypadku korzystaliśmy w pewnym zakresie z materiału udostępnionego nam przez Panią Profesor S. Savic z Uniwersytetu w Nowym Sadzie, uzyskanego metodą in vitro, w zorganizowanej eksperymentalnej sytuacji. Należy dodać, że sytuacja ta miała na celu pozyskanie materiału „w ogóle", a nie pod kątem określonych infor­macji gramatycznych.

Zróżnicowanie gatunkowe opracowywanego materiału miało służyć zbadaniu zależności roli zaimków od gatunków mowy. Obserwacje poczyniono na materiale stylu potocznego, zdając sobie sprawę z faktu, że jego granice mają charakter nie­ostry, nawet w jednym dyskursie mogą splatać się różne style. Nie podzielamy obaw językoznawców, którzy stoją na stanowisku, że językowa działalność homo loquens na poziomie stylu potocznego ma tak indywidualny charakter, iż niemoż­liwe stają się wszelkie uogólnienia, w związku z czym pojawia się pytanie o celo­wość takich badań. Indywidualny charakter dyskursów potocznych zawiera się jednak w ograniczonym zasobie reguł gramatycznych i semantycznych, dlatego możliwość wyboru struktury językowej ma charakter z góry ograniczony, a nie dowolny.

Uwzględniony styl wynika z cech systemowych języka wspólnego nie tylko użytkownikom języka literackiego w obecnej Republice Bośni i Hercegowinie, ale także odnosi się w znacznej mierze do użytkowników języka serbskiego i chor-

wackiego w zakresie zakreślonej problematyki, także po zmianach normatywnych dokonanych w tych językach po roku 1991. Taki wybór wynika z przekonania, podzielanego z tamtejszymi czołowymi socjolingwisi.ami, że język na interesu­jącym nas terenie kształtował się bardziej pod wpływem czynników socjolingwi-stycznych i kulturowych, aniżeli geograficznych.

Najnowsza norma języka bośniackiego, który stanowi przewagę materiałową pracy, odznacza się przede wszystkim intensywnym powrotem do leksyki związa­nej z tradycją kulturalną i religijną zamieszkującej Bośnię narodowości muzuł­mańskiej (Gromadka, 2000). Zmiany w innych płaszczyznach językowych mają o wiele mniejsze znaczenie; nowo powstała sytuacja językowa nie wpływa na za­kreśloną przez nas problematykę, gdyż nie dotyczy istoty struktury języka literac­kiego, ukształtowanej w przeszłości, opartej na tradycji sięgającej połowy XIX w., kiedy powołano nowy język Słowian południowych - serbsko-chorwacki / chor-wacko-serbski na bazie dialektu sztokawskicgo. W pracy nie podejmujemy w żad­nej mierze dyskusji związanej z kształtowaniem się nowych, odrębnych norm ję­zykowych w Republice Bośni i Hercegowinie, Nowej Jugosławii i Republice Chor­wackiej. Istniejąca na ten temat bogata literatura, jak się wydaje, wyczerpuje tematykę. Wybrane pozycje dotyczące kwestii opisowych i normatywnych zostały zamieszczone w bibliografii.

Autorka pragnie podziękować tym wszystkim, którzy umożliwili jej zebranie odpowiedniego materiału, w szczególności Panu Profesorowi P. Piperowi z Bel­gradu, Pani Profesor S. Savic z Nowego Sadu oraz studentom uczęszczającym na lektorat jeżyka polskiego na Uniwersytecie w Sarajewie, a także przyjaciołom z Sarajewa i Zagrzebia.

spis treści lub fragment

Treść

Wstęp ......

Podstawa materiałowa

Uwagi o stanie badań nad zaimkami .

Język mówiony czy styl potoczny? . .

Organizacja dyskursu

Segmentacja dyskursu

Aktualizacja języka w dyskursie

Deiksa ..........

JA w dyskursie .......

TI ...........

MI, VI .........

Deiktyki ova] — taj — onaj

Wokół anafory ........

Z badań nad anaforą .....

Rodzaje anaforycznych odniesień .

Deiksa a anafora ......

Leksem TO ........

Wyrażenia zaimkowe jako środki ekspresywności dyskursu

Uwagi końcowe .................

Bibliografia ..................

Summary .

Rezime '.