TWARDOWSKI KORDECKI - MOTYWY ZBOJNICKIE -

UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON, WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.

WŚRÓD SŁAWETNYCH, NOBILITOWANYCH I SZLACHETNIE URODZONYCH. STUDIA I ROZPRAWY O PISARZACH WIEKU XVII

Renarda Ocieczek

Wydawnictwo: Uniwersytetu Śląskiego

Format: 170x240

Ilosc stron: 200

Oprawa: miękka

Stan: Nowa

Książka gromadzi rozprawy o dziełach kilku polskich pisarzy epoki baroku, twórców o różnym pochodzeniu i przynależności stanowej. Zwraca uwagę na problem swoistej otwartości i demokratyzacji kultury dawnej Polski. Jej zawartość podzielono na pięć części. Pierwsza część zawiera rozprawy dotyczące Samuela Twardowskiego, który jako autor kilku poematów propagował za pomocą własnej praktyki twórczej i deklaracji metatekstowych ideę tzw. ojczystego heroicum. Wśród współczesnych sobie cieszył się sławą "polskiego Marona", zręcznie ugruntowaną przez kaliskich jezuitów, u których poeta pobierał w młodości nauki.

Rozprawy drugiej części tomu, choć poświęcone czterem różnym pisarzom (Augustynowi Kordeckiemu, Stefanowi Damalewiczowi i dwu o nieznanych nazwiskach), służą głębszemu rozumieniu treści anonimowego poematu Obleżenie Jasnej Góry oraz stanowią próbę ustalenia jego autorstwa. Wśród "podejrzanych"o napisanie tego dzieła Autorka tomu wskazuje Stefana Damalewicza, teologa, historyka i kaznodzieję wieku XVII.

W trzeciej części pomieszczone są artykuły o Wacławie Potockim. Traktują one o związku poety z ziemią rodzinną (Podgórze) i bliskimi mu ludźmi. Akcentują wprowadzenie przez Potockiego do literatury polskiej tematu zbójnictwa, którą to kwestię tradycyjnie łączono z epokami późniejszymi.

Rozprawy w części czwartej dotyczą szczególnych przekazów piśmienniczych wieku XVII. Pierwsza z nich ("Zabytek drogi prawych zwyczajów"...) mówi o książce kucharskiej Stanisława Czernickiego Compendium ferculorum... (1682), która w sposób znaczący wpłynęła na ostateczny kształt końcowych ksiąg Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Druga rozprawa traktuje o aprobatach cenzorskich drukowanych w dawnych epokach w książkach.

Ostatnia, piąta część książki gromadzi wspomnienia o trzech badaczach dawnej literatury polskiej - Leonie Formanowiczu, Romanie Pollaku, Zbigniewie Jerzym Nowaku - ich zasługach naukowych i dydaktycznych oraz związkach (pośrednich lub bezpośrednich) ze Śląskiem.

O P I S

Tom składam z nadzieją, że zgromadzone w nim prace związane z sześcioma autorami XVII wieku (Twardowski, Kordecki, Damalewicz, Anonim, Potocki, Czerniecki) oraz imiennie określonymi cenzorami tego czasu jako „stróżującymi"uczestnikami dialogu literackiego, wniosą nowe treści do wiedzy i wyobrażeń o literaturze i piśmiennictwie XVII wieku.

Tytuł tomu Wśród sławetnych, nobilitowanych i szlachetnie urodzonych sygnalizuje spojrzenie na życie literackie XVII wieku z perspektywy socjalnej, odnotowanie uczestnictwa w nim mieszczan (Kordecki, Damalewicz) i szlachty, tej z urodzenia (Twardowski, Potocki) i nobilitowanej za zasługi (Czerniecki). Nie potrafimy wskazać społecznego rodowodu nie znanego nam w gruncie rzeczy autora Oblężenia Jasnej Góry Częstochowskiej. Był zapewne duchownym i raczej nie szlachcicem. Przypisanie tego poematu przez Jana Czubka, edytora dzieła wydanego z rękopisu w 1930 roku, Walentemu Odymalskiemu zostało zakwestionowane przez recenzentów i badaczy dzieła, w ciągu lat postawiono wiele hipotez dotyczących tej kwestii, ale żadna z nich nie przyniosła -jak dotychczas - argumentów rozstrzygających. Autorstwo utworu jest więc ciągle sprawą otwartą. Wskazanie na Stefana Damalewicza (zob. Oblężenie Jasnej Góry Częstochowskiej. Dzieło i autor. Kraków 1993) jako „podejrzanego"o autorstwo poematu jest mi nadal bliskie; wspierają tę tezę: silna tonacja moralistyczna, uwrażliwienie na problematykę społeczną oraz żarliwość religijna „rzymskiego katolika", ujawniające się zarówno w poemacie, jak i w pismach proboszcza z Kalisza.

S P I S T R E Ś C I

Od autora ...................... 7

C z ę ś ć I

„Ojczyste heroica"Samuela Twardowskiego. Kilka uwag o znaczeniu terminu . 11

Samuel Twardowski i jezuici ................ 21

C z ę ś ć II

Nowa Gigantomachia - książka początków legendy literackiej potopu ... 33

Fascynacje Nową Gigantomachia ks. Kordeckiego w wiekach XIX i XX . . 43

„Piec babiloński"i „gałązka oliwna"- dwa ulubione znaki literackie ks. Stefana Damalewicza. Przyczynek do obrazowania barokowego ..... 54

Nowa Gigantomachia ks. Augustyna Kordeckiego w strukturze literackiej Oblężenia Jasnej Góry Częstochowskiej............. 62

„Kordecki [...] jak drugi hetman"............... 80

„Grzech społeczny"jako kategoria moralno-religijna w poglądach autora Oblężenia Jasnej Góry Częstochowskiej............. 87

Pieśń o oblężeniu Jasnej Góry Częstochowskiej wobec dzieła Tassa - Kochanowskiego ...................... 100

C z ę ś ć III

Wiersze o zbójnikach górskich w Ogrodzie fraszek Wacława Potockiego . . 111

Wacława Potockiego poetyckie przywołania synowej i wnuków ..... 126

C z ę ś ć IV

„Zabytek drogi prawych zwyczajów". O książce kucharskiej Stanisława Czernieckiego, którą czytywał Mickiewicz............

O cenzorach staropolskich uwag kilka .............

C z ę ś ć V

Ks. Leon Formanowicz - odkrywca unikatu Officina ferraria Walentego Roździeńskiego ...................... 171

Romana Pollaka przyjaźnie śląskie .............. 180

O Zbigniewie Jerzym Nowaku, nauczycielu akademickim - wspomnienie . . 183

Nota bibliograficzna .................... 189

Indeks nazwisk ..................... 191

Summary....................... 198