SAMOKSZTALCENIE W EDUKACJI POLONISTYCZNEJ_NOWA

UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON, WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.

OPIS

AutorAnna GrochulskaTytułSamokształcenie w edukacji polonistycznejRok wydaniaWydawnictwoilustracje zdjęcia rysunkiStronOkładka, oprawaStan i inne informacje2001NWPtak391miękkaNOWAOpis

Anna Grochulska

SAMOKSZTAŁCENIE W EDUKACJI POLONISTYCZNEJ

2001, 394 strony

Podstawową ideą tej książki jest przedstawienie niektórych wymiernych efektów realizowanego na etapie edukacji podstawowej procesu adaptacji samokształceniowej ucznia.

Uważna lektura rozmaitych prac, w których jest mowa o nowych priorytetach edukacyjnych, zorientowanych w pierwszej kolejności na postawy i kompetencje, w drugiej dopiero na umiejętności i wiadomości; o perspektywie nowego „zamówienia" edukacyjnego, wskazującego na pobudzenie podmiotowej kreatywności, zdolności do sterowania własnym życiem, zdolności do samokształcenia, samoedukacji, potrzebę stymulowania sił duchowych i dyspozycji dotąd pozostających w uśpieniu - skłania do refleksji teoretycznej o ewolucji idei samokształceniowych w teorii i praktyce. Od tego zagadnienia rozpoczyna się treść pierwszego rozdziału niniejszej książki.

Problematyka podmiotowości ucznia jako podstawowej przesłanki samokształcenia jest treścią drugiego rozdziału, konkretyzującą ten problem w zakresie podstaw i źródeł aktywacji, osobowościowych warunków samokształcenia i dokonujących się przekształceń w strukturze potrzeb, postaw i ogólnych nastawień typowego ucznia w pierwszej fazie adolescencji, a więc w tym okresie jego życia, w którym aktywację działaniową implikuje niepokój kryjący się w pytaniach o własną tożsamość aktualistyczną i tożsamość potencjalną, perspektywiczną.

Rozdział trzeci określa obszary badawcze, zapowiada ich analizę w kolejnych trzech rozdziałach pracy oraz wskazuje na procedurę badawczą, którą się posłużono, i przedstawia charakterystykę badanej populacji.

Przedmiotem empirycznych analiz, prezentowanych w rozdziale czwartym, jest stopień organizacji struktur poznawczych i ich związek z doświadczeniem wyniesionym z interakcji w środowisku życia. Generalnie rzecz ujmując, poszukiwano odpowiedzi na pytanie o stopień zaawansowania rozwoju struktur poznawczych u piętnastoletniej młodzieży: w sferze samowiedzy, samooceny i samoakceptacji; w sferze przeświadczeń na temat pożądanych stanów otoczenia, w sferze aspiracji i planów edukacyjnych.

Pytanie dyktowało przyjęte założenie, iż stopień zaawansowania struktur poznawczych prognozuje perspektywy rozwojowe i autokreacyjne; określa stan potencjalnej gotowości do zaangażowania w proces samokształceniowej adaptacji, organizowany w szkole i wzmacniany profesjonalnym wsparciem głównie w ramach szkolnej polonistyki.

Dokonana w dwóch kolejnych rozdziałach pracy analiza empiryczna weryfikuje sygnalizowane wyżej założenie, dotyczące siły i merytorycznego zakresu zaangażowania uczestniczących w procesie samokształceniowej inicjacji. Podstawą empirycznej weryfikacji jest diagnoza i eksplanacja badanego stanu rzeczy z zakresu obszaru podstawowych kompetencji samokształceniowych uczniów, zapisanych w programowym rejestrze osiągnięć koniecznych w przedmiocie: język polski. W rozdziale piątym dotyczą one: częstości korzystania w sytuacjach samodzielnego uczenia się z drukowanych źródeł informacji; eksperientalnej znajomości podstawowych wydawnictw informacyjnych; strategii odbiorczych audiowizualnych przekazów oraz sprawstwa ze strony uczniów dwukierunkowej interakcji nadawczo-odbiorczej w sytuacjach uczenia się, problemowych zwłaszcza.

Trzeci obszar poszukiwań badawczych stanowi rezultat zało­żenia o motywacyjnej genezie zasięgu oraz siły preferencji przedmiotu: język polski i związku pomiędzy zdolnością do mo­nitorowania i sprawdzania własnych procesów poznawczych a motywacją uczenia się. Sygnalizowana zdolność jest ważnym elementem strategii metapoznawczych.

Tak sformułowane założenia implikowały przedmiot empirycznej analizy i teoretycznej refleksji, prezentowany w pierwszej części rozdziału szóstego, i konkretyzujący się w wynikach analizy porównawczej trzech komponentów motywacyjnych, uzasadniających uczniowską percepcję rangi języka polskiego w kontekście innych obowiązujących przedmiotów szkolnej nauki z perspektywy:

- kategorii szkolnego sukcesu;

- subiektywnych i obiektywnych przyczyn trudności w uczeniu się.

Podstawowy problem empirycznej analizy i teoretycznej refleksji dotyczył w ostatnim rozdziale książki konsekwencji w zakresie dwóch grup czynników pośredniczących w formowaniu się skali zbieżności - rozbieżności pomiędzy postulowaną a proceduralną wiedzą uczniów o strategiach, metodach i technikach pracy umysłowej. Pierwszą grupę czynników modyfikujących miejsce na dwubiegunowej skali możliwych kompetencji samokształceniowych ucznia stanowią subiektywne warunki uczenia się. Grupę drugą organizują czynniki względnie od ucznia niezależne, a więc obiektywne, zewnętrzne. Warunki subiektywne są na ogól wtórne, pochodne względem czynników dydaktycznych i interakcyjnych, stanowiących źródło rozmaitych doświadczeń, także z dziedziny strategii metapoznawczych.

Konkretyzacja tychże doświadczeń odbiega wyraźnie od postulowanego wymiaru samokształceniowych kompetencji, określonych w rejestrze oczekiwanych osiągnięć w zakresie podstaw samokształceniowych ucznia, stąd nieodparta pokusa autorki tej książki, by rozważania podjętego tematu zakończyć pojedynczymi aplikacjami w postaci wskazań metodyczno-prakseologicz-nych z dziedziny metod i technik pracy umysłowej.

Praca ma charakter badawczy i jakkolwiek jej wątki teoretyczne są w niej dość silnie rozbudowane -jest przede wszystkim dokonaniem empirycznym. Głównym problemem penetracji poznawczej jest sprawa instytucjonalnego (szkolnego) przygotowania dorastającej młodzieży do samokształcenia w procesie polonistycznej edukacji. Przedmiot analizy empirycznej i teoretycznej refleksji wymagał podejścia interdyscyplinarnego i posłużenia się terminologią przyjętą przez takie dziedziny, jak literaturoznawstwo, językoznawstwo, psychologia, pedagogika, socjologia kultury, dydaktyka ogólna, prakseologia.

SPIS TREŚCI:

Wstęp

Rozdział pierwszy. Ewolucja idei samokształceniowych w teorii i praktyce

1.1. Poglądy na istotę samokształcenia, próby definicyjne

1.2. Zarys tradycji samokształceniowych, próba klasyfikacji i poszukiwania perspektyw

1.3. Samokształcenie we współczesnych systemach oświatowych

l .4. Przygotowanie do samokształcenia w założeniach szkolnych programów nauczania języka polskiego

Rozdział drugi. Podmiotowość ucznia jako podstawa samokształcenia

2.1. O różnych interpretacjach podmiotowości

2.2. Podstawy i źródła aktywności jednostki

2.3. Osobowościowe warunki samokształcenia

2.4. Średni wiek szkolny jako okres sprzyjający adaptacji samokształceniowej

Rozdział trzeci. Problematyka i metoda badań.

3.1. Cele, przedmiot i problemy badań własnych .

3.2. Podstawowe zmienne i badane zależności

3.3. Metoda badań i narzędzia pomiaru zmiennych

3.4. Teren badań i charakterystyka badanej populacji

Rozdział czwarty. Struktury poznawcze osobowości i ich środowiskowe determinanty

4.1. Obraz „Ja" realnego a projekcja obrazu „Ja" idealnego

4.2. Poziom samoakceptacji dorastającej młodzieży

4.3. Ogólny stosunek uczniów do szkoły jako rezultat spełnianych i niespełnianych oczekiwań

4.4. Plany edukacyjne uczniów

4.5. Prognostyczna użyteczność ustalonych wskaźników empirycznych

Rozdział piąty. Źródła informacji w procesie adaptacji samokształceniowej

5.1. Ogólnie o informacji ijej źródłach

5.2. Drukowane źródła informacji w samodzielnej pracy ucznia .,

5.3. Eksperientalna znajomość podstawowych wydawnictw informacyjnych

5.4. Wieloznakowe środki społecznego przekazu

5.5. Inne osoby w dydaktycznych interakcjach nadawczo-odbiorczych

Rozdział szósty. Postulowana a proceduralna wiedza uczniów o strategiach, metodach i technikach pracy umysłowej

6.1. Znaczenie i warunki racjonalnych strategii uczenia się

6.2. Trudności w uczeniu się a motywacja.

6.3. Sposoby samodzielnego uczenia się .

6.3.1. O umiejętnościach uczenia się

6.3.2. O nawykach, metodach j technikach czytania tekstów drukowanych

6.3.3. O rodzajach uczniowskich notatek

Zakończenie

Summary

BIBLIOGRAFIA

Indeks autorów

ANEKSY

Spis wykresów i rysunków

Spis tabel

spis treści lub fragment…o autorze książkiOpis rozszerzonyciekawostki