Precz jesteś tyranem Po co nam poezja - KRYTYKA

UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON, WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.

AutorWacław SadkowskiTytuł

Precz jesteś tyranem

Po co nam poezja

Rok wydaniaWydawnictwoStronOkładka, oprawaStan i inne informacje2004TS174miękkaDb+Opis

Noty wydawców i inne informacje

z okładki, do BiblioNETki wprowadził(a): mielonka27, dodana: 28.04.2009

"Wszyscy - niemal bez wyjątku - porażeni jesteśmy poezją od najwcześniejszego dzieciństwa. Najczęściej zresztą serwuje się nam rymowanki (typu »entliczek-pętliczek, czerwony stoliczek«), mające z poezją tyle wspólnego, że nie są pisane prozą, tylko mową wiązaną w rymowane pęczki. Chciałbym w tej książeczce przedstawić najbardziej typowe sytuacje - i najbardziej charakterystyczne odwołania do poezji, jakie niesie nam codzienne życie, nasze powszednie doświadczenie. I chciałbym zadać w konkluzji tego przeglądu drastycznie sformułowane pytanie: co z tym bagażem robić? czy można - i czy należy? - próbować się od niego uwolnić?"

Wacław Sadkowski - krytyk literacki, tłumacz, autor kilkudziesięciu przekładów z literatury anglojęzycznej i francuskiej; przez wiele lat redaktor naczelny "Literatury na Świecie". Twórca licznych studiów krytycznoliterackich o prozie polskiej i światowej, m.in. tomów "Proza świata: szkice do obrazu powieściopisarstwa wieku XX" oraz "Odpowiednie dać słowu słowo: zarys dziejów przekładu literackiego w Polsce".

[Twój Styl, 2004]

[komentarze (0 opinii)]

Recenzje i opinie o książce

Pod taką tyranią żyć warto, autor: dot59, dodana: 20.01.2008

Jeden z pierwszych tomików serii „Po co nam...?”, stawiającej pytania o sens obecności w naszym życiu pewnych zjawisk kulturowych i odpowiadającej na nie słowami filozofów, socjologów, krytyków sztuki, poświęcony jest poezji.

Czym jest poezja, z grubsza wszyscy wiemy, definicję jej bowiem poznajemy na dość wczesnym etapie nauki o literaturze. Czy jednak rzeczywiście potrzebna jest nam do czegoś innego niż dostarczanie polonistom materiału do zadręczania uczniów poleceniami: „Dokonaj analizy porównawczej wierszy...”? I cóż do tego ma ów tyran, któremu każą iść precz w tytułowej frazie? Odpowiedzi na to drugie pytanie, jeśli jej wcześniej sami nie docieczemy, udziela nam autor dopiero w ostatnim akapicie tekstu. Na pierwsze natomiast odpowiada w sposób pośredni, relacjonując swoje własne z poezją przygody i związki, przywołując utrwalone w wierszach różnych epok odbicia dziesiątków obliczy rzeczywistości i projekcje marzeń jednostek lub całych narodów, wskazując wreszcie na pragmatyczne – dydaktyczne, agitacyjne, rozrywkowe – funkcje utworów poetyckich. Zachwyca i imponuje sprawność, z jaką porusza się po najrozmaitszych obszarach tego gatunku sztuki, przytacza najstosowniejsze cytaty i opinie krytyków; zachwyca i imponuje tym bardziej, że zajmując się na co dzień prozą, a nie poezją, czyni to nie z zawodowego obowiązku, lecz z czystego zamiłowania.

Być może niejeden z nas w trakcie własnych spotkań z poezją doznawał podobnych jak autor wrażeń, czynił zbliżone obserwacje, lecz nie będąc profesjonalistą, nie potrafił ich zwerbalizować w sposób dostatecznie spójny i finezyjny. Jeśli więc nawet rozważania Sadkowskiego mają charakter osobisty, bez trudu możemy dokonać ich ekstrapolacji na obszar doświadczeń wszystkich miłośników poezji, a także i tych, którzy nie zaliczają się do tej kategorii, lecz w życiu których – mniej lub bardziej dotykając ich świadomości – ta kapryśna sztuka stale zaznacza swoją obecność.

Aby w pełni docenić walory tego niedługiego, lecz nader esencjonalnego tekstu, trzeba legitymować się pewnym stopniem oczytania i wiedzy o literaturze. Osobiście zawahałabym się przed użyciem go jako argumentu mającego przekonać do poezji zatwardziałego wyznawcę konkretów (z gatunku „ja tam żadnych wierszy nie czytam, bo to wszystko głupota i strata czasu”), namawiałabym natomiast do jego przeczytania licealistę, którego do kontaktu z ulubioną domeną muz skutecznie zniechęciło powtarzane jak mantra pytanie: „co poeta chciał powiedzieć?”. Ci zaś, którzy już wcześniej sami odpowiedzieli sobie na pytanie, po co im poezja, mogą sięgnąć po książeczkę dla samej przyjemności poobcowania z erudycją autora, by w końcu zgodzić się z jego konkluzją: jeśli nawet (no, trudno, trzeba zdradzić ukrytą w tytule tajemnicę...) poezja bywa tyranem, biorącym w dyskretną niewolę nasze wyobrażenia, myśli, język – nasze życie pod jej panowaniem jest nieporównanie bogatsze, niż gdybyśmy jarzma tej uroczej tyranii nigdy nie zaznali, albo zaznawszy, zechcieli despotę przepędzić precz...

[recenzję opublikowałam wcześniej w serwisie książkowym wp.pl]