POLONIJNA OSWIATA SOBOTNIA W AMERCE POLNOCNEJ

UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON, WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.

AutorAndrzej BonusiakTytuł

POLONIJNA OŚWIATA SOBOTNIA W STANACH ZJEDNOCZONYCH AMERYKI PÓŁNOCNEJ

SZKICE – DOKUMENTY – MATERIAŁY

Rok wydaniaWydawnictwoilustracje zdjęcia rysunkiStronOkładka, oprawaStan i inne informacje2001MERCATORtak81MIĘKKANOWAOpis

Od końca XIX wieku działający na terenie Stanów Zjednoczonych przedstawiciele polonijnego środowiska nauczycielskiego próbowali doprowadzić do powstania jednolitej, ogólnoamerykańskiej organizacji, mającej na celu koor­dynowanie pracy oświatowej w tym kraju. Początkowe próby, ze względu na funk­cjonujące wówczas w USA bardzo silne etniczne szkolnictwo parafialne oraz niechęć do ponoszenia większych wydatków oświatowych przez istniejące orga­nizacje polonijne kończyły się niepowodzeniem1. W okresie międzywojennym podjęte zostały kolejne działania mające doprowadzić do bardziej usystematy­zowanej pracy w oświacie polonijnej. Powstałym wówczas organizacjom, pomi­mo pomocy z Polski i przejściowych sukcesów, nie udało się tego zrealizować. Również po II wojnie światowej podejmowane były próby zorganizowania jedne­go ciała oświatowego w oparciu o Kongres Polonii Amerykańskiej [KPA]. Powo­ływanie kolejnych ciał działających w jego ramach (m.in.: Komitetu Nauczania Języka Polskiego, Centralnego Komitetu dla Spraw Krzewienia Języka i Kultury Polskiej, Krajowego Komitetu dla Spraw Języka Polskiego) długo nie przynosiło wymiernego efektu.2 Dopiero od 1984 roku, tj. momentu powołania Komisji Oświa­towej Kongresu Polonii Amerykańskiej [KO KPA] na czele z dr Edmundem Osy-sko można mówić o powstaniu ciała organizacyjnego, które realnie wpływało na funkcjonowanie oświaty polonijnej w USA. Prezesowi udało się nawiązać kon­takty z przedstawicielami największych działających wówczas na terenie Sta­nów Zjednoczonych polonijnych organizacji oświatowych, którymi byli: Jan Woź-niak - wieloletni prezes Centrali Polskich Szkół Dokształcających w Ameryce [Centrala] obejmującej swoimi wpływami szkoły działająca na terenie tzw. Sta­nów Wschodnich, Helena Ziółkowska - były prezes Zrzeszenia Nauczycieli Pol­skich w Ameryce z siedzibą w Chicago [ZNPA], obejmującego szkolnictwo polo­nijne działająca na terenie wielkiej aglomeracji miasta Chicago oraz Helena Żmur-kiewicz, kierująca działalnością organizacji nauczycielskiej w Detroit. Osoby te akceptując pomysł powołania Komisji Oświatowej, czynnie włączyły się w jej działalność, pozostając do dnia dzisiejszego w jej składzie.3 Wspólnym wysiłkiem tych osób oraz innych, wśród których byli min. Janina Igielska [wiceprezes Centrali] i Włodzimierz Werchun [ówczesny prezes Zrzeszenia] doszło do zor­ganizowania pierwszego po II wojnie światowej ogólnoamerykańskiego zjazdu nauczycieli. Odbył się on w 1985 roku na terenie Polonijnych Zakładów Nauko­wych w Orchard Lake, Michigan.4 Jedną z decyzji tego zjazdu było powołanie do życia specjalnego czasopisma dla pedagogów polonijnych pracujących na tere­nie Stanów Zjednoczonych. Powyższa decyzja doprowadziła do powstania Gło­su Nauczyciela.

Głos Nauczyciela został powołany w celu zaspokajania specyficznych potrzeb środowisk pedagogów polskich, działających na emigracji - w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Podczas obrad konferencji wykrystalizował się zespół redakcyjny czasopisma, któremu zdecydowano się nadać formę kwar­talnika. Od samego początku w skład redakcji wchodziły: Helena Ziółkowska, która była redaktorem naczelnym oraz Janina Igielska, odpowiadająca za rozpo­wszechnianie i zbieranie materiałów do Głosu na terenie stanów wschodnioame-rykańskich. Do numeru 2 z roku 1987 redakcja pracowała w składzie trzyosobo­wym. Uzupełniała ją wówczas Betty Uzarowicz, a od numeru 3 także z 1987 roku dodatkowo w jej prace włączyła się Danuta Schneider. Betty Uzarowicz ustąpiła z redakcji po opracowaniu ostatniego numeru z roku 1991. Od tego momentu skład redakcji pozostaje niezmienny.5

Od samego początku swego istnienia Gtos Nauczyciela wyróżniał się profesjonalizmem. Jego głównym adresatem było środowisko pedagogów pra­cujących głównie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Z biegiem cza­su kwartalnik trafił także do rąk nauczycieli w innych państwach, w których ist­niały szkoły polonijne, a nawet do Polski.

O AUTORZE

Bonusiak Andrzej L.

Nauki historyczne. Urodził się 2 lipca 1968 r., żonaty (Edyta). Absolwent WSP Rzeszów 1992; dr - WSP Rzeszów (1996); dr hab. UAM Poznań (2005).

Praca zawodowa: asystent stażysta (1992-1993); asystent (1993-1996); adiunkt (1996-2001) WSP Rzeszów; adiunkt (2001) UR, prof. UR (2006).

Badania: diaspora polska (szkolnictwo i organizacje oświatowe), dzieje regionalne (historia najnowsza).

Publikacje: Lwów w latach 1918-1939. Ludność - przestrzeń - samorząd, seria wydawnicza "Galicja i jej dziedzictwo", t. 13, Rzeszów 2000; Polonijna Oświata Sobotnia w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Szkice - Dokumenty - Materiały. Tom I. Komisja Oświaty Kongresu Polonii Amerykańskiej (wybór dokumentów). Tom II. Monografia Głosu Nauczyciela w latach 1986-2000. Tom III. Bibliografia Głosu Nauczyciela w latach 1986-2000, Przemyśl 2001; Dzieje polskiego szkolnictwa sobotniego w metropolii chicagowskiej 1951-1997, Przemyśl 2001; Szkolnictwo polskie w Stanach Zjednoczonych Ameryki w latach 1984-2003. Analiza funkcjonalno-instytucjonalna, Rzeszów 2004; Towarzystwo Przyjaciół Rzeszowa 1979-1999 (współautor), Rzeszów 2001; Galicja w 1848 roku. Demografia, działalność polityczna i społeczna, gospodarka i kultura, (współred.) seria wydawnicza "Galicja i jej dziedzictwo", t. 12, Rzeszów 1999; Małe regiony w wielkiej polityce Polski, Słowacji i Ukrainy, (współred.) Rzeszów 2003; Szkice z dziejów Polski południowo-wschodniej i Europy XIX i XX wieku. Prace uczniów ofiarowane w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin Profesora Mariana Stolarczyka (współred.), Przemyśl 2005; łącznie 58 publikacji, w tym 4 monografie.

Członkostwo: Towarzystwo Przyjaciół Rzeszowa.

Nagrody i odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi (2001).

Zainteresowania: dzieje techniki wojskowej, turystyka.