POLITYKA MEDIALNA RZADU NIEMIEC 1949-1989_

UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON, WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.

Autor

Zbigniew Oniszczuk

Kształtowanie się polityki medialnej (Medienpolitik) rządu RFN w latach 1949-1989

9788322611746

Rok wydaniaWydawnictwoilustracje zdjęcia rysunkiStronOkładka, oprawaStan i inne informacje2002WUŚ-246miękkaNOWAOpis

Ze wstępu :

„ O wyjątkowym znaczeniu środków masowego komunikowania w życiu państw i społeczeństw

decydują ich związki ze sferą polityki. To one przypisują mediom pozycję „czwartej władzy".

W Republice Federalnej Niemiec politolodzy uznają media masowe przede wszystkim jednak

za jeden z najistotniejszych czynników legitymizacji systemu politycznego, warunkujący

jego stabilizację. Projektowanie, podejmowanie i realizowanie działań politycznych wymaga,

z jednej strony, różnorodnych informacji o społeczeństwie, z drugiej — łączy się z koniecznością

pozyskania społecznego zainteresowania i zaufania. Oba te elementy są właśnie wpisane w działalność

środków masowego komunikowa­nia. Zależności między mediami a polityką mają jednak charakter dwustronny,

gdyż to system polityczny określa ramowe warunki funkcjonowania systemu masowego komunikowania.

W europejskiej, a szczególnie anglosaskiej kulturze politycznej relacje między polityką a mediami

są z reguły sprowadzane do interakcji na linii: państwo — środki masowego komunikowania.

W praktyce prowadzi to do utożsamiania polityki wobec mediów z polityką państwa, a ściślej

— jego władzy wykonawczej. Nastawienie to wynika z faktu dominacji w Europie państw o ustroju unitarnym

i silnie zcentralizowanej strukturze władzy. W momencie powstania Republiki Federalnej zrodziła się sytuacja

odbiegająca od tego schematu. Federacyjny charakter nowego państwa istotnie ograniczył możliwości wpływu

władzy centralnej na dziedzinę masowego komunikowa­nia. Przyjęty w ustawie zasadniczej (Grundgesetz)

podział kompetencji w tym zakresie pomiędzy kraje związkowe a federację nie pozwalał na korzystanie

z pełni atrybutów władzy centralnej. Z tego punktu widzenia instytucje państwa na poziomie ogólnokrajowym

i związkowym musiały się nauczyć współdziałania w obszarze komunikowania masowego

Ze względu na ten nie­typowy układ - można stwierdzić - Republika Federalna musiała się w pewnym stopniu

już w 1949 roku zmagać z problemami, które współcześnie zyskują wciąż na znaczeniu. Dziś bowiem coraz

częściej mówi się, zwłaszcza w Niemczech o budowie „Europy regionów", o nasilającej się tendencji ku

regionalizacji życia społecznego, politycznego czy gospodarczego. A to wiąże się przecież z koniecznością

zmniejszenia rangi władz centralnych, również w odniesieniu do sfery mediów. Z tego powodu przykład RFN

wydaje sie interesujący także z dzisiejszej perspektywy.

Osobliwość, a zarazem atrakcyjność sytuacji w Republice Federalnej wzmacnia również fakt, że media masowe

w tym kraju dysponują wyjątkowym potencjałem w zakresie możliwości oddziaływania. Rynek prasy jest bowiem

największy w Europie. W roku 1989 ukazywały się 1344 gazety (w większości mutacje) o łącznym nakładzie

20,5 mln egzemplarzy. Jednocześnie wydawano ponad 7800 czasopism w nakładzie blisko 310 mln egz.

oraz 1074 pisma ogłoszeniowe, mające w sumie jednorazowy nakład sięgający 59 mln egz.

Konsorcjum publicznych stacji radiowych i telewizyjnych ARD (o ogólnym obrocie w roku 1989 sięgającym

7 mld marek) należy do największych kon­cernów medialnych świata. W roku 1988 uruchomione zostały dwa

największe do dziś komercyjne kanały telewizyjne: „RTL plus" i „Sat 1", będące coraz groźniejszym konkurentem

dla telewizji publicznej. Multimedialny koncern Bertelsmanna stał się w latach osiemdziesiątych najpotężniejszy

w Europie, a w roku 1989 z obrotami rzędu 14,5 mld marek zajął drugie miejsce wśród największych firm medialnych

świata. Równie mocną pozycję w systemie prasowym RFN mają cztery wydawnictwa: Springera, Bauera, Burdy

oraz powiązany z Bertelsmannem koncern Gruner + Jahr, które wspólnie kon­trolowały w 1989 roku prawie 66% rynku

czasopism, a sam Springer blisko 27% rynku gazet. Wszystko to razem sprawia, że środki masowego komuniko­wania

w RFN muszą być traktowane podmiotowo w obszarze związków ze sferą polityki ..."

spis treści lub fragment

SPIS TREŚCI :

Wstęp

1. Związki między polityką a mediami w niemieckiej nauce o komunikowaniu

1.1. Środki masowego komunikowania a system polityczny

1.1.1. Polityczne znaczenie tej relacji

1.1.2. Autonomia czy instrumentalizacja mediów?

1.1.3. Systemowe ujęcie problemu

1.2. Polityczne funkcje środków masowego komunikowania

1.2.1. Rozumienie pojęcia funkcji w niemieckiej nauce o komunikowaniu

1.2.2. Próby klasyfikacji funkcji środków masowego komunikowania

1.2.3. Dysfunkcjonalne skutki działania mass mediów

1.2.4. Główne aspekty problematyki funkcji mediów

1.3. Definiowanie relacji: polityka — media. Znaczenie terminu Medienpolitik

1.3.1. Geneza pojęcia

1.3.2. Próby zdefiniowania terminu Medienpolitik

1.3.3. Interpretacja pojęcia Medienpolitik i jej główne zagadnienia

1.3.4. Pojęcia pokrewne

1.4. Podstawowe cele i podmioty niemieckiej Medienpolitik

1.4.1. Kto kształtuje politykę medialną w Republice Federalnej?

1.4.2. Zasadnicze cele niemieckiej polityki medialnej

2. Pozycja państwa i rządu federalnego w prowadzeniu polityki medialnej w RFN

2.1. Wpływ doświadczeń historycznych

2.1.1. Państwo a prasa w okresie od 1815 do 1918 roku

2.1.2. Czternaście lat Republiki Weimarskiej

2.1.3. Czasy nazistowskiej dyktatury

2.1.4. Przemiany w sferze mediów podczas okupacji Niemiec przez aliantów (1945—1949)

2.1.5. Najważniejsze historyczne „obciążenia" w dziedzinie mediów masowych

2.2. Uwarunkowania prawnoustrojowe

2.2.1. Ustrojowa pozycja rządu federalnego w strukturze wiadzy

2.2.2. Konstytucyjne ramy rządowej Medienpolitik

3. Formalne i programowe założenia polityki medialnej rządu fede­ralnego

3.1. Formalno-teoretyczne ujęcie działań rządu w dziedzinie mediów masowych

3.2. Podstawy programowe Medienpolitik głównych niemieckich partii politycznych: CDU/CSU, SPD oraz FDP

3.3. Ewolucja programowa polityki medialnej rządu RFN

4. Instytucjonalno-organizacyjne ramy polityki medialnej rządu federalnego

4.1. Główne instrumenty rządowej polityki medialnej

4.2. Miejsce oraz rola Urzędu Prasy i Informacji Rządu Federalnego wśród instytucji

związanych z rządową polityką medialną

4.3. Podstawowe formy i obszary działań prowadzonych w ramach rządowej polityki medialnej

4.4. Prawne formy realizacji polityki medialnej bońskiego gabinetu

4.5. Modelowe ujęcie organizacyjno-instytucjonalnej strony polityki medial­nej rządu RFN

4.6. Dylematy rządowej polityki medialnej

5. Realizacja polityki medialnej rządu federalnego w latach 1949—1989

5.1. Chronologiczne ujęcie i periodyzacja rządowej Medienpolitik

5.2. Działania rządu bońskiego w pierwszych latach istnienia RFN (1949—1955)

5.3. Rząd federalny w okresie walki o drugi program telewizyjny (1956—1960)

5.4. Postawa rządu bońskiego podczas debaty o wypaczeniach konkurencji w sferze mediów masowych

oraz rosnącej koncentracji prasy (1961—1969)

5.5. Poczynania rządu federalnego w czasach wzmożonej dyskusji o polityce medialnej (1970—1975)

5.6. Rządowa Medienpolitik wobec nowych technik komunikowania (1976—1982)

5.7. Działalność rządu bońskiego w trakcie przebudowy systemu mediów masowych w Republice Federalnej

(1983—1989)

5.8. Ogólny bilans rządowej Medienpolitik w latach 1949—1989

Zakończenie

Bibliografia

Zusammenfassung

Summary