GWARY NA ZIEMIACH ZACHODNICH_KASZUBY_MOWA GWARA

UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON, WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.

KLIKNIJ !!! Pokaż wszystkie aukcje sprzedającego !!! KLIKNIJ

OPIS

AutorRed. Edward HomaTytułGwary i nazewnictwo na ziemiach zachodnich i północnychRok wydaniaWydawnictwoilustracje zdjęcia rysunkiStronOkładka, oprawaStan i inne informacje1998WSP ZG-292twardaNOWAOpis

Wartościowe i zupełnie nowe sugestie me­todologiczne dotyczące rozgraniczenia nazwisk rzeczywiście obcych od zawierających elementy strukturalnie obce (leksykalne, fonetyczne, słowotwórcze), ale jednak powstałych na gruncie polskim, przynosi ar­tykuł B. Walczaka i M. Walczak. Mają one znaczenie dla badań nad stra­tyfikacją współczesnego zasobu antroponimicznego na Ziemiach Za­chodnich i Północnych (nazwiska autochtoniczne rzeczywiście obce, hy­brydy onimiczne, nazwiska przeniesione, np. kresowe z elementami strukturalnie wschodniosłowiańskimi itp.), której m.in. poświęcony jest artykuł B. Tichoniuka. Metodologicznie istotne znaczenie mają ustale­nia J. Obary dotyczące kulturowych (też psycholingwistycznych) uwa­runkowań nazewnictwa zoonimicznego oraz typów motywacji zooni-mów — w sumie rekonstruują one procesy kształcące ten zasób.

Również i w aspekcie metodologicznym niniejszy tom przynosi propozycje, które mogą przyczynić się wydatnie do dalszego postępu badań. Problematyka artykułów dotyczy właściwie całego obszaru Ziem Zachodnich i Północnych: kaszubszczyzny (E. Breza), Pomorza Zachod­niego i Środkowego (K. Węgorowska, A. Belchnerowska, B. Frankow-ska-Kozak), Ziemi Lubuskiej (J. Brzeziński, Z. Zagórski, B. Walczak i M. Walczak, A. Demartin, I. Żuraszek), Śląska (K. Paryl, J. Obara, B. Ti-choniuk), choć oczywiście różne aspekty sytuacji językowej w tych re­gionach są w nich przedmiotem analizy.

Bardzo zróżnicowana jest tematyka prac, obejmuje ona wszystkie grupy problemów wymienione już wcześniej. I tak przeszłości etniczno-językowej dawnego pogranicza polsko-łużyckiego nad Nysą dotyczy studium H. Jeńca (znanego łużyckiego lingwisty) charakteryzujące łu­życkie zabytki językowe z tego terenu: od Nowego Testamentu Jakubicy z XVI w. aż do wieku XIX (również w aspekcie związków językowych polsko-łużyckich w przeszłości).

Prace onomastyczne koncentrują się wokół czterech problemów: struktury derywatów od imion (zdrobnień i spieszczeń) oraz popularno­ści i dominujących motywacji ich wyboru w okresie powojennym na Pomorzu Zachodnim (A. Belchnerowska), stratyfikacji zasobu antropo­logicznego (problemu elementów obcych w tym zasobie: niemieckich i wschodniosłowiańskich) na materiale z Ziemi Lubuskiej i Śląska Opol­skiego (B. Walczak oraz M. Walczak, B. Tichoniuk), struktury słowo­twórczej zoonimów oraz różnorodnych uwarunkowań motywacji i proce­sów nominacyjnych w tym zakresie, na materiale z Pomorza Zachod-

niego i Dolnego Śląska (J. Obara, B. Frankowska-Kozak); wreszcie kla­syfikacji kategorialno-semantycznej (a zwłaszcza zasobu apelatywów toponimicznych) lubuskich nazw terenowych (A. Demartin).

Kilka nurtów tematycznych i problemowych reprezentują prace o charakterze dialektologiczno-socjolingwistycznym. Gwar autochtonicz­nych dotyczą artykuły J. Brzezińskiego i E. Brezy. W pierwszym z nich dokonano analizy właściwości językowych tekstów folklorystycznych z pogranicza wielkopolsko-lubuskiego (Kopanica, pow. Wolsztyn), dowo­dząc pewnej stabilności ich języka, wolnego od wpływów kresowych (mimo iż dziś jest to miejscowość z ludnością mieszaną), drugi poświę­cony został problematyce rozwijającej się dziś odmiany literackiej dia­lektu (języka) kaszubskiego, procesom nominacyjnym (neologizacji) w zasobie leksykalnym literackiej kaszubszczyzny.

Inny nurt tematyczny reprezentuje artykuł W. Paryla. Na podstawie szeroko zakrojonych badań nad gwarami południowokresowymi ludno­ści przesiedlonej na Dolny Śląsk odtwarza on przede wszystkim ich we­wnętrzne zróżnicowanie strukturalne i geograficzne w zakresie kilkuna­stu istotnych cech fonetycznych i morfologicznych. Jest to próba rekon­strukcji istotnych właściwości dawnych polskich gwar z kresów połu­dniowych, dziś już nie istniejących na obszarze macierzystym, zanikają­cych również w diasporze na terenie Dolnego Śląska.

W nurcie badań integracyjnych mieszczą się pozostałe prace. Z. Za­górski przedstawia wyniki własnych wieloletnich badań nad gwarami mieszanymi i procesami integracyjnymi na Ziemi Gorzowskiej, wyko­rzystuje je (jak już wspomniano) do szerszej refleksji krytycznej i meto­dologicznej). Praca K. Węgorowskiej jest próbą szczegółowego opisu gwarowych pozostałości w zasobie leksykalnym grup ludności kresowej przesiedlonej na Pomorze (region choszczeński); analiza dotyczy głów­nie trwałości słownictwa w różnych polach leksykalnych i warstwach leksyki (np. słownictwa z zakresu obyczajów i obrzędów, słownictwa rol­niczego, słownictwa czynnego i biernego itp.), zróżnicowania pokolenio­wego w tym zakresie oraz różnorodnych społeczno-kulturowych i świa­domościowych uwarunkowań podtrzymujących słownictwo gwarowe al­bo tez sprzyjających jego zanikowi. Studium M. Basaja syntetyzuje wy­niki badań bohemistycznych nad nowymi czeskimi dialektami miesza­nymi oraz procesami integracyjnymi na czeskich terenach odzyska­nych, zasiedlonych po ostatniej wojnie. Szczegółowa charakterystyka sytuacji językowej na tych obszarach w ostatnim półwieczu, charaktery­styka specyfiki procesów osiedleńczych, mechanizmów i uwarunkowań procesów integracyjnych w różnych środowiskach społecznych…..

SPIS TREŚCI

Wstęp ....................................................................................................

I. HISTORIA, WSPÓŁCZESNOŚĆ, PERSPEKTYWY BADAŃ

Antoni Furdal, Ziemie Zachodnie i Północne jako przedmiot

zainteresowań lingwistycznych ...............................................

Stanisław Urbańczyk, Początki działalności Głównej Komisji

Ustalania Nazw Miejscowości na Śląsku i Ziemi Lubuskiej

Janina Węgier, Trudne początki badań języka mieszkańców

Pomorza Zachodniego w latach 1968-1980 .............................

Edward Homa, O badaniach nowych dialektów mieszanych

w Polsce w pięćdziesięcioleciu powojennym ............................

II. GWARY I PROCESY INTEGRACYJNE

Władysław Paryl, O zróżnicowaniu geograficznym polskich gwar

kresów poludniowo-wschodnich .................................................

Zygmunt Zagórski, Z problematyki badań dialektologicznych

w Gorzowskiem.............................................................................

Katarzyna Węgorowska, Słownictwo gwarowe w języku mówionym

choszczeńskich Wilniuków ...........................................................

Jerzy Brzeziński, Mowa opowieści ludowych

mieszkańców Kopanicy i okolic byłego powiatu

w olsztyńskiego w województwie zielonogórskim .......................

Edward Breza, Słownik polsko-kaszubski Jana Trepczyka

na tle innych słowników kaszubskich ........................................

III. NAZEWNICTWO

Bogdan Walczak, Mariola Walczak, Z problematyki

antroponomastycznej Ziem Zachodnich i Północnych ............109

Bazyli Tichoniuk, Elementy wschodnioslowiańskie

we współczesnych nazwiskach mieszkańców

Śląska Opolskiego......................................................................125

Aleksandra Belchnerowska, Moda i tradycja w nadawaniu imion

dzieciom urodzonym po 1945 roku na Pomorzu .....................147

Jerzy Obara, Motywacja kulturowa, w nazewnictwie

zwierząt domowych na terenie Dolnego Slqska .......................163

Bożena Frankowska-Kozak, Slowotwórstwo nazw zwierząt

na Pomorzu Zachodnim ............................................................ 223

Adam Demartin, Klasyfikacja kategorialno-semantyczna

lubuskich apelatywów terenowych ........................................... 231

Iwona Zuraszek, Kształtowanie się nazw miejscowych

na Ziemi Lubuskiej po II wojnie światowej ............................249

IV. SŁOWIAŃSKIE PARALELE I ODNIESIENIA

Mieczysław Basaj, O badaniach czeskich nowych dialektów

mieszanych.................................................................................267

Helmut Jenč, Stare serbske rečne pomniki z terenów

na wuchod wot Nisy ..................................................................279

Svatopluk Pastyrik, Onomastyka v jazykove priprave studentu

pedagogicke fakulty a ve Skoini praxi ......................................289