ANALITYCZNE KONSTRUKCJE WERBO-NOMINALNE - SKLADNIA

UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON, WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.

AutorPiotr ŻmigrodzkiTytułWłaściwości składniowe analitycznych konstrukcji werbo-nominalnych w języku polskimRok wydaniaWydawnictwoilustracje zdjęcia rysunkiStronOkładka, oprawaStan i inne informacje

2000

Nakład 300

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiegotak228miękkaNOWAOpis

Przedmiotem pracy są konstrukcje analityczne z rzeczownikami abstrakcyjnymi, używane powszechnie we współczesnej polszczyźnie jako zamienniki orzeczeń czasownikowych (np. wyciągać wnioski zamiast wnioskować). Wychodząc z założenia, iż połączenia te nie są jednostkami frazeologicznymi, ale konstrukcjami składniowymi, autor daje charakterystykę ich właściwości syntaktycznych, opartą na teoretycznych podstawach gramatyki generatywnej języka polskiego oraz teorii konotacji i akomodacji. Rozpatrywane są przede wszystkim zagadnienia struktury zadań z tymi konstrukcjami, opis ich oddziaływań składniowych oraz ich własnej składni wewnętrznej, czyli czynników wpływających na dobór członów w obrębie konstrukcji analitycznej.

Z refleksji syntaktologicznej autor wyprowadza konsekwencje związane z leksykografią i w zakończeniu rozprawy przedstawia projekt opisu werbalnych członów konstrukcji

w słownikach języka polskiego. Rozważania są prowadzone na kanwie obszernego materiału, obejmującego najnowsze teksty języka polskiego.

spis treści lub fragment

I. Problemy teoretyczno-metodologiczne

1. Definicja i zakres pojęcia analitycznych konstrukcji werbo-nominalnych

2. Analityczne konstrukcje werbo-nominalne w wybranych opisach skład­niowych . 2.1. AWN w koncepcji składni Z. K.lemensiewicza . 2.2. AWN w modelu składniowym S. Jodłowskiego 2.3. AWN w modelu składni formalnej 2.4. AWN w teorii składni semantycznej (predykatowo-argumentowej) 2.5. AWN w koncepcji orzeczeń analitycznych A. Otfinowskiego . . . 2.6. AWN w modelu gramatyki generatywnej .

3. Analityczne konstrukcje werbo-nominalne w polskich słownikach . . .

4. Status analitycznych konstrukcji werbo-nominalnych i ich miejsce w modelu gramatyki 4.1. Interpretacja „leksykalistyczna" i „frazowa" . 4.1.1. AWN jako jednostki leksykalne . 4.1.2. AWN jako szczególny rodzaj konstrukcji składniowych . . 4.2. Analityzmy werbo-nominalne a zdania metaforyczne

5. Dychotomia: składnia zewnętrzna - składnia wewnętrzna a podstawowe zadania składni AWN

II. Struktura frazowa AWN

l. Reguły i problemy ogólne

1.1. AWN w hierarchicznym modelu struktury składniowej zdań polskich

1.2. Określenia adnominalne w AWN a struktura frazowa konstrukcji 1.2.1. Modalizator przyskładnikowy: N6 —> (ModP) N5 . 1.2.2. Determinator w strukturze AWN: N5 —> (DetP) N4 . . . 1.2.3. Fraza liczebnikowa w strukturze AWN: N4 —> NumP N3 1.2.4. Zdanie podrzędne w strukturze AWN: N3 —> N3 S2 . .

1.2.5. Fraza przyimkowa w strukturze AWN: N3 -> N2 (PP)77 1.2.6. Fraza dopełniaczowa w strukturze AWN: N2 —> N1(N6)79 1.2.7. Sfrazeologizowana grupa rzeczownikowa w strukturze AWN80 1.3. Podsumowanie .81

2. Problemy szczegółowe .82 2.1. Czy istnieją konstrukcje z N „nierozwijalnym"? 82 2.2. Problem konstrukcji typu nie zwracać najmniejszej uwagi 86 2.3. Problem konstrukcji typu nosić znamiona prowokacji .91 2.4. Status tzw. konstrukcji nieosobowych (nieagentywnych) . l O ł 2.5. Analityczne konstrukcje szeregowe 106

3. Struktura frazowa analityzmów a ich interpretacja znaczeniowa .112 3.1. Przymiotnik i przysłówek w strukturze AWN 112 3.2. Obecność lub brak składnika podrzędnego jako wykładnik różnicy znaczenia .118

4. Możliwości formalnych przekształceń konstrukcji analitycznych .133 4.1. Relatywizacja 133 4.2. Pasywizacja . 137 4.3. Nominalizacja 139 4.4. Pronominalizacja .139 4.5. Anaforyzacja czasownika 140

III. Zagadnienia składni zewnętrznej AWN . 143

1. Czynniki wpływające na stopień eksplikacji argumentów predykatu144

2. Schematy składniowe zdań z analityzmami. Właściwości konota-cyjne AWN 151

3. Formalnogramatyczne zależności w zdaniach z AWN . 160 3.1. Wewnętrzne zależności akomodacyjne w AWN 161 3.2. Zewnętrzne oddziaływania akomodacyjne konstrukcji analitycznych163 3.3. Właściwości akomodacyjne konstrukcji trój członowych 170 3.4. Związki nieakomodacyjne w zdaniach z AWN .171 3.5. Zależności akomodacyjne a struktury zacj a zdań z AWN . 173

IV. Skład AWN. Gramatyka czasowników operatorowych 181

ł. Wprowadzenie .181 2. Dystrybucja i funkcje werbalizatorów w konstrukcjach analitycznych182 2.1. Ogólna charakterystyka materiału 182 2.2. Teoretyczne podstawy doboru werbalizatorów w AWN 185 2.3. Semantyczne i składniowe właściwości czasowników w AWN188 2.3.1. Czasowniki tworzące formy bazowe analityzmów .188 2.3.2. Czasowniki o funkcji wyrażania pasywności . 192 2.3.3. Czasowniki wyrażające inchoatywność 193 2.3.4. Czasowniki o funkcji wykładnika intensywności uczuć/

stanów 195 2.3.5. Czasowniki o funkcji wykładnika duratywności .195

2.3.6. Czasowniki tworzące konstrukcje kauzatywne 196 2.3.7. Czasowniki wyrażające terminatywność . 197 2.3.8. Czasowniki wyrażające demonstratywność . 197 2.4. Dodatkowe czynniki wpływające na właściwości werbalizatora199 2.5. Koordynacja werbalizatorów 201 2.6. Dobór werbalizatora jako problem językoznawstwa normatywnego203 3. Próba usystematyzowanego opisu czasowników operatorowych 205 3.1. Cel i założenia opisu 205 3.2. Próba słownika werbalizatorów 213

Zakończenie 217 Objaśnienia skrótów 219 Literatura cytowana . 222

Summary 229 Resume 230